Door Lori Pereira
EDITIE #3 – Heb ik hoge verwachtingen van mezelf en mijn studenten gesteld?
Gepubliceerd – 20 maart 2019
Als we duidelijk maken wat het essentiële leren is voor studenten, is de kans groter dat studenten leren.
Wat leren ze?
Onlangs vertelde mijn achtjarige nichtje me over een leeractiviteit die ze die dag op school had ondernomen. De klas had eerst gelezenGoudlokje en de drie beren, en vervolgens hadden ze in groepjes graan afgemeten in kommen die klein, middelgroot en groot waren. Terwijl ik met mijn nichtje sprak, probeerde ik erachter te komen wat het doel van het leren was voor die activiteit. Ik heb verschillende opties overwogen. Misschien was het een alfabetiseringsactiviteit en was het gieten van ontbijtgranen in kommen een manier om blijk te geven van begrip van de belangrijkste punten van het verhaal. Misschien was het een rekenactiviteit, die leerlingen hielp maten en verhoudingen te begrijpen, of misschien had de leraar iets heel anders in gedachten. Misschien was het belangrijkste leren rond actief luisteren, groepswerk of het belang van een voedzaam ontbijt. Hoewel ik er zeker van ben dat de leraar een duidelijk begrip had van het doel van het leren, was het duidelijk uit het ondervragen van mijn nichtje dat ze heel weinig begreep van wat dit was. Omdat mijn nichtje niet duidelijk was over het doel van het leren, had ze ook weinig idee of ze een goede poging tot de activiteit had gedaan.
Duidelijkheid is cruciaal
Zonder duidelijkheid tasten studenten vaak in het duister wat er van hen wordt verwacht.
Leerintenties en succescriteria brengen duidelijkheid in het leren, en het onderzoek maakt duidelijk dat deze duidelijkheid een significant verschil maakt. Carol Ann Tomlinson schrijft: 'Een vaag gevoel van de essentie resulteert in vage activiteiten, wat op zijn beurt resulteert in een vaag begrip van de student. Dat is de barrière voor hoogwaardig onderwijzen en leren' (2014, p.62). Bij gebruik samen,leerintenties en succescriteria brengen zowel doel als duidelijkheid in onze lessen. Als het goed wordt gedaan, zijn het game changers.
Als leerkrachten weten we waarom we bepaalde dingen in de klas doen. We nemen elke sessie beslissingen over wat we onze studenten vragen te doen en aan welke leeractiviteiten we ze laten deelnemen, en we nemen al deze beslissingen met het kerndoel voor ogen. Wat steeds duidelijker wordt, is dat studenten niet hetzelfde begrip hebben en daarom niet de winst boeken die we zouden verwachten.
De High Impact Onderwijsstrategieën HITS(Departement Onderwijs en Vorming, 2018)hebben leerintenties en succescriteria als sleutelelementen. De onderbouwing van deze strategieën zijn Hattie's (2009) door onderzoek bepaalde effectgroottes van 0,75 voor Docentenduidelijkheid en 0,56 voor Doelen.
Hieronder heb ik het proces uiteengezet dat ik in mijn klas gebruik.
Leerintenties bepalen
Een leerintentie is een duidelijke verklaring die beschrijft wat we willen dat leerlingen weten, begrijpen en kunnen als resultaat van een les of leeractiviteit.
Voorbeelden kunnen zijn:
- we leren hoe we onderzoeksvragen voor onderzoek kunnen ontwerpen
- we leren hoe we een cirkeldiagram kunnen maken
- we bekijken hoe politici sociale media gebruiken om kiezers te beïnvloeden
- we leren kwadratische vergelijkingen op te lossen.
Wil een leerintentie effectief zijn, dan moet deze:
- Weerspiegeling van het essentiële leren. Het is geen beschrijving van wat er in de les zal gebeuren, of een reeks instructies. Het is een verklaring die de kernkennis of -vaardigheid vastlegt waarvan we willen dat studenten deze in de les beheersen. Zodra we in een zeer beknopte verklaring de belangrijkste leerpunten voor de sessie hebben gedefinieerd, plannen en implementeren we lessen met meer duidelijkheid
- Gedeeld. Wanneer studenten het essentiële leren kennen, weten ze waar ze hun inspanningen op moeten richten. De leerintentie kan niet alleen in het hoofd van de leraar zitten
- Zichtbaar en waarnaar wordt verwezen. In de loop van een les of lessen kunnen we leerlingen vragen om meerdere dingen te doen – sommige zelfstandig en andere samen. We moeten constant alle dingen terugbrengen naar de kern van leren.
Zorg voor succescriteria om studenten te helpen de leerintenties te bereiken
Een leerintentie alleen zal het verloop van een les niet ingrijpend veranderen. Succescriteria moeten daarbij horen: ‘Het doel van de succescriteria, of “Waar zijn we naar op zoek?” is om studenten te laten begrijpen wat de leraar gebruikt als criteria voor het beoordelen van hun werk, en natuurlijk om ervoor te zorgen dat de leraar duidelijk is over de criteria die zullen bepalen of de leerintenties met succes zijn bereikt. (Hattie, 2009, p.169)
De relatie tussen leerintenties en succescriteria is fundamenteel voor expliciet lesgeven. De succescriteria laten zien hoe aan de leerintentie kan worden voldaan. Er staat tegen studenten: ‘zo zou het eruit zien als je dit goed deed’. Zonder succescriteria is de leerintentie beperkt.
Drie manieren waarop succescriteria inzichtelijk kunnen worden gemaakt
1. Schriftelijke succescriteria
Wanneer we succescriteria opschrijven, stellen we een duidelijk omschreven reeks normen samen en alle studenten zullen weten hoe deze normen eruit zien als het geleerde is bereikt. Het is eigenlijk net zo eenvoudig als je voorstellen dat een student je vroeg: 'wat kan ik vandaag doen om aan te tonen dat ik de leerintentie heb gehaald?' en vervolgens die schriftelijke verklaringen voor de studenten te geven.
Voorbeeld één
Leerintentie: We leren hoe we een inleiding op een essay kunnen schrijven.
Succescriteria: Ik kan een inleiding schrijven die:
- betrekt de lezer met een haak
- bevat een stellingname die reageert op de essayvraag
- geeft een beknopte samenvatting van de belangrijkste punten die in het essay naar voren zijn gebracht.
Voorbeeld twee
Leerdoel: We leren hoe het federale parlement werkt in Australië
Succescriteria: Ik kan nauwkeurig uitleggen hoe mensen in de Tweede Kamer worden gekozen en ik kan bepalen welke partij/coalitie de regering vormt in verschillende verkiezingsscenario's.
2. Werkmodellen
Een tweede manier waarop we succes kunnen aantonen, is door studenten werkmodellen te bieden. Dit is een krachtige manier om studenten te helpen begrijpen hoe de verwachtingen er in de praktijk uitzien. Wanneer we voor studenten beschrijven wat we willen dat ze doen, of hoe we willen dat ze de taak benaderen, hebben we vaak een duidelijk beeld in ons hoofd van hoe het eruit zou zien. Studenten hebben vaak niet dezelfde visie. Als ze niet goed begrijpen wat er moet gebeuren, is het zeer onwaarschijnlijk dat ze de taak met succes zullen voltooien.
Bij het ontwerpen van leerervaringen willen we onszelf de vraag stellen: ‘Wat kan ik studenten bieden om te laten zien wat er van hen wordt verwacht?’ Als je studenten vraagt een praktijkverslag te schrijven, hebben ze dan een model van een praktijkverslag op hoog niveau? Als je studenten vraagt een essay te schrijven, hebben ze dan een model van een essay van hoog niveau gezien? Als je studenten vraagt een PowerPoint-presentatie te maken, hebben ze dan een model van een uitstekende PowerPoint-presentatie gezien? Het verstrekken van een model of voorbeeld van hoog niveau is een zeer krachtige manier om studenten het doel te laten zien.
Als we bang zijn dat leerlingen gewoon kopiëren, kunnen we creatief zijn over welke delen van de taak of leerervaring we kiezen om te modelleren. Als studenten bijvoorbeeld een inleiding leren schrijven, kunnen we ze een modelinleiding laten zien over een heel ander onderwerp. De succescriteria verwijzen niet naar het onderwerp van het essay en dus kan een eventuele inleiding als model dienen. Als we studenten vragen een poster, brochure, video of toespraak te maken, kunnen we ze een model laten zien op basis van andere inhoudsgebieden. Als we een antwoord met een kort antwoord modelleren bij een bètavak, kunnen we ervoor kiezen om eerst een niet-succesvol model te laten zien en te bespreken wat er ontbreekt, in plaats van ze een juist antwoord te laten zien dat ze misschien kopiëren.
3. Uitgewerkte voorbeelden
De leerstrategie met hoge impact, uitgewerkte voorbeelden, belicht een derde manier waarop we studenten kunnen helpen succes te begrijpen. Met een effectgrootte van 0,57 (Hattie, 2009) is een uitgewerkt voorbeeld een demonstratie van de aanpak van de taak. Het demonstreert het proces dat de studenten moeten doorlopen om de taak met succes af te ronden. Dit is een techniek die we vaak zien in het wiskundeonderwijs. Leraren modelleren regelmatig voor studenten het proces dat ze moeten doorlopen om de taak te voltooien. Op andere leergebieden zien we het echter veel minder vaak. Wanneer we uitgewerkte voorbeelden in onze lessen opnemen, stellen we onszelf de vraag: 'Hoe kan ik leerlingen laten zien wat ze moeten doen om de taak met succes af te ronden?'
Op dezelfde manier waarop we een uitgewerkt voorbeeld van een wiskundige vergelijking op het whiteboard kunnen geven, kunnen we ook een uitgewerkt voorbeeld geven van het schrijven van een antwoord op een vraag met een kort antwoord. We kunnen demonstreren hoe we een citaat kunnen selecteren of een onderwerpszin kunnen construeren.
Leerintenties en succescriteria tijdens de les gebruiken voor feedback
Door leerintenties en succescriteria aan het begin van het leren te geven, kunnen studenten de kloof tussen hun huidige en beoogde leren zien en krijgen ze de stimulans om de kloof te overbruggen. Om het maximale effect van leerintenties en succescriteria te krijgen, willen we ze de hele les gebruiken. Er zijn verschillende manieren waarop docenten dit kunnen doen.
Faciliteren van feedback naar zichzelf
Wanneer schriftelijke succescriteria, modellen of uitgewerkte voorbeelden in een klaslokaal aanwezig zijn, kunnen leerlingen deze op elk moment tijdens de les gebruiken om hun eigen vorderingen te controleren, en ze moeten worden aangemoedigd om dit te doen. Een manier om dit te bereiken is om leerlingen:
- werk een tijdje zelfstandig of samen en stop dan met de les
- instrueer hen om naar de criteria, het model of het voorbeeld te kijken
- besteed een paar minuten om dat te vergelijken met hun eigen werk.
Dit hoeft niet meer dan een paar minuten te duren. Veel studenten zullen elementen van hun eigen werk identificeren die ontbreken, onjuist zijn, niet op de goede weg zijn of verdere ontwikkeling behoeven. Als gevolg hiervan zijn ze meteen op een betere koers met hun leerproces. Dit kan tijdens een les vele malen worden gedaan en voordat een taak is afgerond.
Het faciliteren van peer-to-peer feedback
Peer-to-peer feedback is eenvoudig te realiseren met duidelijke criteria. Net als bij zelffeedback kunnen we:
- stop de klas op elk moment en vraag de leerlingen om naar het werk van de persoon naast hen te kijken
- vraag hen om feedbackverklaringen te geven die alleen betrekking hebben op de succescriteria.
Leerlingen hoeven geen evaluatieve uitspraken te doen zoals ‘het is goed’, maar veeleer beschrijvende uitspraken met betrekking tot de taak, bijv. 'je hebt een haak toegevoegd, maar je mist de stelling'. Veel studenten zullen snel gebieden van de criteria identificeren waaraan moet worden gewerkt of die moeten worden gewijzigd. Peer-to-peer feedback is effectiever en efficiënter dan een leraar die probeert het werk van alle leerlingen te lezen.
Focus docent feedback
Een laatste manier waarop we de vastgestelde succescriteria kunnen gebruiken, is door onze eigen feedbackcommentaren te focussen. Tijdens een les lopen we vaak door de klas om feedback te geven over de inspanningen van de leerlingen, de hoeveelheid werk die ze hebben gedaan, hun gedrag, hun spelling, de netheid van hun handschrift, het tempo waarin ze werken enz. Hoewel er een tijd en plaats is voor elk van deze feedbackopmerkingen, zijn ze zelden gerelateerd aan het kernleren. Als we duidelijk gedefinieerde succescriteria hebben, zouden deze de basis moeten zijn voor de meeste opmerkingen die we aan studenten maken. Als docenten kunnen we ons afvragen: 'Maak ik opmerkingen die leerlingen vandaag naar het bereiken van de leerintentie leiden?'
Belangrijkste afhaalrestaurants voor afgestudeerde leraren
Op elk punt in de lesreeks, van de planning tot de evaluatie van het leren, moeten we leerintenties en succescriteria beschouwen als essentiële elementen voor elke goede les. Gebruik de volgende reflectievragen regelmatig bij het plannen van je werk, in de klas en bij het evalueren van je eigen onderwijs:
- hoe kan ik het regelmatige gebruik van leerintenties en succescriteria inbouwen in mijn planningsprocessen?
- hoe kan ik nuttige succescriteria verstrekken in de vorm van schriftelijke verklaringen, modellen en uitgewerkte voorbeelden?
- hoe kan ik de leerintentie en de succescriteria tijdens de les gebruiken om de voortgang van de leerling te sturen en feedback te geven aan mezelf, collega's en docenten?
Referenties
Ministerie van Onderwijs en Vorming, 2017, 'Onderwijsstrategieën met hoge impact: uitmuntendheid in onderwijzen en leren', geraadpleegd op 25 november 2018,http://www.education.vic.gov.au/Documents/school/teachers/support/highimpactteachstrat.pdf
Hattie, JAC, 2009,Zichtbaar leren: een synthese van meer dan 800 meta-analyses met betrekking tot prestatie,Routledge Londen.
Tomlinson, CA, 2014,Het gedifferentieerde klaslokaal: inspelen op de behoeften van alle leerlingen(2zdRed.), ASCD, Alexandrië, VA.
